VAN WAD TOT STAD

In opdracht van de provincie Groningen mocht House of Design langs de N361 drie aansprekende kunstwerken  plaatsen. Het zijn Folly van Groningen (bij rotonde Mensingeweer), Folly Tiggel (bij rotonde Wehe-Den Hoorn en Bomen van Groningen bij Leens. In opdracht van de provincie Groningen mocht House of Design langs de N361 drie aansprekende kunstwerken  plaatsen. De nieuwe objecten moesten aansluiten bij de omliggende natuur, geschiedenis en ook nog passen in het landschap. Twee zeer geslaagde projecten werden ontwikkeld door ontwerpstudio Volop.

SAAXUMHUIZEN

In de zomermaanden is een tochtje naar de bijzondere kerk van Saaxumhuizen aan te bevelen, je kunt dan in de toren en genieten van een prachtig landschap. De romaans-gotische kerk, is groot in verhouding tot het kleine dorp.

TIGGELWERKEN ROND WINSUM

Langs het Winsumerdiep tussen Winsum en Onderdendam lagen ooit vijf steenbakkerijen, Actief, Lombok, De Brake, ‘Timmer en Weg’ en bij Onderdendam Aldershof.. Het Winsumerzijldiep was een gunstige locatie voor steenbakkerijen. Dat kwam doordat de aanvoer van brandstof in de vorm van turf de afvoer van geproduceerde stenen en buizen uitsluitend over water plaatsvond. Zo vervoerden turfschippers de brandstof per turfschip vanuit de veenkoloniën naar Winsum. Klei, de belangrijkste grondstof, was volop nabij de steenbakkerijen aanwezig.

WIERDA’S TIL

De duiker in het Omsnijdingskanaal in Winsum wordt mogelijk vervangen door een brug. Zoals gemeld heeft de Hogelandster gemeenteraad het college voor de zomer opgeroepen hier werk van te maken. Het zou een terugkeer betekenen van Wierda’s Til. Op deze plaats een duik in de geschiedenis van de brug, die Winsum zoveel mooier zou maken.

Mannetjeskip Mielowiets siert KinderBoekenHuis

Een roestige ijzeren kip die op passerende wandelaars lijkt neer te kijken. Door zijn kam je zou denken dat het een haan is, maar bij nadere beschouwing is die kam niet meer dan een kuifje. Het is Mielowiets, een mannetjeskip met mensenvoeten.

Bevrijdingsfoto’s Winsum

Twee heel bijzonder foto’s van de bevrijding van Winsum werden onlangs ontdekt. Ze werden genomen op 18 april 1945. Beide foto’s komen uit het fotoalbum van Ds. Nolle. Nolle was destijds hervormd predikant van Obergum, het is niet bekend of de dominee deze foto’s heeft gemaakt.

Oldiek bij Den Andel

“Dei nait wil diek’n mout wieken”. “Dei nait wil diek’n mout wieken”. Toch is het regelmatig gebeurd dat er geweken moest worden, of erger nog dat men verdronk. In de Linthorst Homan polder staat bijvoorbeeld een monument met genoemde tekst ter herinnering aan de dijkaanleggers. Het historische dijkmonument “De Oude Dijk” ligt langs de Tammesweg halverwege de weg van Den Andel naar Westernieland ligt. Deze weg volgt het oorspronkelijke tracé van de in de 13e eeuw gegraven oude dijk.

DE OVERZETTERIJ VAN HAMMINGH

Sinds 1907 waren belanghebbenden in Garnwerd en Klein Garnwerd bezig een brug over het Reitdiep voor elkaar te krijgen. De provincie was echter zeer terughoudend. Als argument werd gebruik dat de oostwest verbinding over het Reitdiep geen directe aansluiting heeft op bestaande provinciale wegen. Het ‘comité ter bevordering van de overbrugging van het Reitdiep bij Garnwerd’ kreeg pas na 23 jaar, omstreeks 1930 beweging in de zaak. Op 3 maart 1933 verricht burgemeester Wildervanck de Blécourt officiële openingshandeling.

GRONINGER AMSTERDAMSE SCHOOL GARAGES

De Groninger Auto Omnibus Onderneming (GAOO) werd opgericht in mei 1911 en startte officieel op 19 juni 1912 met een busdienst tussen Groningen en Usquert. De bus reed vijf keer per dag, maar werd eind 1912 tijdelijk stilgelegd vanwege de slechte staat van de wegen. Na protesten werd de dienst in april 1914 hervat en ging in 1938 op in de GADO. De opkomst van de auto zorgde ervoor dat rijke mensen hun eigen voertuigen gebruikten, wat leidde tot de oprichting van garages voor onderhoud en reparatie. Deze garages werden vaak gebouwd in de Groninger Amsterdamse Schoolstijl, gekenmerkt door baksteen-expressionisme. Een voorbeeld van dergelijke garages is te vinden in Winsum, nabij de provinciale brug.

OMSNIJDINGSKANAAL

Het Omsnijdingskanaal, ook wel bekend als het Hulpkanaal of Uitwateringskanaal, is een zijtak van het Winsumerdiep1. Het kanaal werd aangelegd om wateroverlast in de regio te verminderen, een probleem dat al in 1699 werd geconstateerd. Door de zwakke interne organisatie van de zijlvesten duurde het echter tot 1857 voordat de aanleg begon. Na veel discussie en weerstand werd uiteindelijk besloten het kanaal te graven, wat in 1858 begon. Het project kostte 28.000 gulden en omvatte ook de bouw van twee inmiddels verdwenen bruggen

NOORDERRONDRITTEN

Op 26 januari 2013 reisde Jan Uitham met commissaris Max van den Berg naar Winsum in een naar hem vernoemde trein. Ze werden ontvangen door de locoburgemeester en reden per koets naar de Winsumer Boog, waar Uitham werd gehuldigd voor zijn overwinning in de Noorderrondrit van 1963. Deze prestatie was bijzonder omdat hij acht dagen eerder tweede werd in de zwaarste Elfstedentocht ooit. Diverse sprekers prezen Uitham als een icoon van Groningen. De Noorder Rondritten begonnen in 1940 in Winsum, maar verhuisden later naar Baflo. De laatste tocht vond plaats in 1997.

Voormalige raadhuizen

In de zeventiger jaren van de vorige eeuw ging mijn vader op ‘stadhuiskaartenjacht’, zoals hij dat noemde. Hij bezocht alle toenmalige gemeentes van Nederland en kocht in bijna 900 gemeenten een kaart van het gemeentehuis. Zijn verzameling is er een van wat ooit was, maar nog net niet verdwenen.

DE BOOG

Winsum heeft een rijke geschiedenis, zichtbaar in gebouwen zoals de Boog. Deze stenen brug, gebouwd in 1808, verving een oude houten brug en werd een belangrijk verkeerspunt. De Boog moest meerdere keren worden hersteld en werd in 1940 opgeblazen door het Nederlandse leger. In 1941 werd een nieuwe brug gebouwd. De Boog blijft een karakteristiek en geliefd onderdeel van Winsum.

HOE WINSUMERZIJL OLDENZIJL WERD

Aan de Schilligehamsterweg staat het bordje Oldenzijl, verwijzend naar een historische sluis. Dit pad, onderdeel van het Pieterpad, loopt langs het Oldaipke, de vroegere afwatering naar Winsumerzijl. Tot 1877 had het Reitdiep een open verbinding met de zee, maar na de afsluiting bij Zoutkamp verdween de invloed van het getij. Kloosterheren werkten vanaf de 14e eeuw aan sluizen en waterwegen om overtollig water te beheersen. Winsum loostte water via Schaphalsterzijl en Winsumerzijl, waarvan de laatste tot 1635 functioneerde. De naam Winsumerzijl veranderde toen in Oldenzijl, maar de locatie is nog steeds zichtbaar in het landschap.

DE DRONE VAN KLEIN WETSINGE

Het Reitdiepgebied staat bekend om zijn wierden, water en kerken, die hun oorspronkelijke functie verloren lijken te hebben. Toch worden kerkjes opgeknapt, wierden aangevuld en oude waterlopen hersteld vanwege hun landschappelijke waarde. Groot Wetsinge ligt hoger dan Klein Wetsinge, ondanks de naam. De intacte wierde van Groot Wetsinge heeft een pastorie zonder kerk, terwijl een pad naar Klein Wetsinge leidt, waar een molen en kerktoren staan. In 1840 werd een nieuw kerkje gebouwd tussen Sauwerd en Groot Wetsinge, nu vooral bezocht door toeristen. Binnen lijkt het op een feestzaal, met een stil kerkorgel en een wenteltrap naar de zolder, waar het kerkuurwerk de tijd vooruit duwt.