MARNELIJN

Inmiddels lijkt de spoorlijn tussen Winsum en Zoutkamp geheel uit het geheugen te zijn verdwenen. Wie het landschap bestudeert waar de trein ooit reed, kan toch plekken ontdekken die herinneren aan de stoomtrein voor goederen- en personenvervoer van weleer. Met het verdwijnen van rails en bielzen is herkennen lastig. Aan de hand van oude kaarten en het boek “De Atlas van verdwenen spoorlijnen” zijn ruim honderd jaar na de eerste trein nog overblijfselen van het enkelspoor terug te vinden.

WATERSCHAPSHUIS ONDERDENDAM

Onderdendam, gelegen op een snijpunt van land- en waterwegen, had het waterschapshuis, vroeger het Zijlvestershuis. Op e gevel: “Dei nait wil diek’n mout wiek’n’.”

Valcum

De herkomst van de naam Valcum is op twee manieren te verklaren. Het kan duiden op het huis van de man Falco, maar ook op het huis van de valk. Ook de naam Falconhem en later Falkum komt wel eens voor, maar dat maakt voor de betekenis van de naam niet veel uit. Tijdens de afgraving eind 19e eeuw werd er ook eenvoudig onderzoek gedaan naar de inhoud van de wierde. Daaruit viel op te maken dat er bewoningsporen waren die dateren van het begin van de jaartelling, maar ook uit de periodes 550 tot 650 en uit de periode 700 tot 1400.

DROGE VOETEN DANKZIJ WATERWOLF

In een leeg vlak deel van het Reitdiepgebied verwacht je niet een uit rood baksteen opgetrokken gebouw met glimmende pijpen en hoge romaans aandoende ramen. Het is een industrieel erfstuk dat in haar somberheid drukkend werkt op het landschap. Een landschap dat altijd dreigt aan natte voeten ten onder te gaan.

VAN WAD TOT STAD

In opdracht van de provincie Groningen mocht House of Design langs de N361 drie aansprekende kunstwerken  plaatsen. Het zijn Folly van Groningen (bij rotonde Mensingeweer), Folly Tiggel (bij rotonde Wehe-Den Hoorn en Bomen van Groningen bij Leens. In opdracht van de provincie Groningen mocht House of Design langs de N361 drie aansprekende kunstwerken  plaatsen. De nieuwe objecten moesten aansluiten bij de omliggende natuur, geschiedenis en ook nog passen in het landschap. Twee zeer geslaagde projecten werden ontwikkeld door ontwerpstudio Volop.

TIGGELWERKEN ROND WINSUM

Langs het Winsumerdiep tussen Winsum en Onderdendam lagen ooit vijf steenbakkerijen, Actief, Lombok, De Brake, ‘Timmer en Weg’ en bij Onderdendam Aldershof.. Het Winsumerzijldiep was een gunstige locatie voor steenbakkerijen. Dat kwam doordat de aanvoer van brandstof in de vorm van turf de afvoer van geproduceerde stenen en buizen uitsluitend over water plaatsvond. Zo vervoerden turfschippers de brandstof per turfschip vanuit de veenkoloniën naar Winsum. Klei, de belangrijkste grondstof, was volop nabij de steenbakkerijen aanwezig.

Mannetjeskip Mielowiets siert KinderBoekenHuis

Een roestige ijzeren kip die op passerende wandelaars lijkt neer te kijken. Door zijn kam je zou denken dat het een haan is, maar bij nadere beschouwing is die kam niet meer dan een kuifje. Het is Mielowiets, een mannetjeskip met mensenvoeten.

Oldiek bij Den Andel

“Dei nait wil diek’n mout wieken”. “Dei nait wil diek’n mout wieken”. Toch is het regelmatig gebeurd dat er geweken moest worden, of erger nog dat men verdronk. In de Linthorst Homan polder staat bijvoorbeeld een monument met genoemde tekst ter herinnering aan de dijkaanleggers. Het historische dijkmonument “De Oude Dijk” ligt langs de Tammesweg halverwege de weg van Den Andel naar Westernieland ligt. Deze weg volgt het oorspronkelijke tracé van de in de 13e eeuw gegraven oude dijk.

MONUMENT TREINRAMP RANUM

Bij de dijk in Westernieland, op steenworp afstand van het voormalige werkkamp, staan nu twee monumenten. Een voor de inpoldering van de Linthorst Homanpolder met als tekst “Dei nait wil diek’n mout wiek’n”. Het tweede monument staat onderaan de dijk. Daarop staat “ Ter nagedachtenis aan hen die hun beste krachten hebben gegeven aan de indijking van de polder en daarbij door een noodlottig ongeval om het leven