HOE WINSUMERZIJL OLDENZIJL WERD

Het bordje Oldenzijl aan de Schilligehamsterweg suggereert een sluis uit oude tijden. Achter de voetbalvelden, staat een hek en een rood-wit merkteken. Het is het teken van het Pieterpad richting Garnwerd. Ga ik achter de voetbalvelden rechts dan ligt naast mij het Oldaipke, de vroegere afwatering richting Winsumerzijl.

Tot 1877 had het Reitdiep een open verbinding met de zee. Na de afsluiting bij Zoutkamp verdween de invloed van het getij. Wat nooit verdween, is de lastige omgang met het water. Om daar enigszins orde in te brengen, is kennis en organisatievermogen nodig. Met de kennis van de kloosterheren, die hier volop aanwezig waren, werd vanaf de 14e eeuw aan zijlen (sluizen) en waterwegen gewerkt. Dat is altijd nodig geweest omdat de landerijen in sommige seizoenen veel overtollig water hadden. Dit water moest geloosd worden in de vroegere Hunze (nu Reitdiep). De landerijen rondom Winsum konden hun overtollige water op twee plaatsen kwijt: bij Schaphalsterzijl en bij de Winsumerzijl. De aanleg van deze zijlen werd al in 1323 ter hand genomen. Dankzij de Winsumerzijl kwam een deel van het overtollige water in de Hunze terecht. De Winsumerzijl heeft min of meer tot 1635 gefunctioneerd. Dat was het jaar waarin de rivierkronkels ten oosten van Garnwerd werden afgesneden. De naam Hunze verdween en werd vanaf toen Reitdiep genoemd. Het water kon alleen nog via Schaphalsterzijl haar weg naar zee vinden. Ook de naam Winsumerzijl verdween en veranderde in 1635 in Oldenzijl. Al bestaat de Winsumerzijl bijna 400 jaar niet meer, de locatie waar het overtollige water naar de oude Hunze stroomde, is nog steeds herkenbaar in het stille landschap.